GẶP GỠ GIỮA ĐẤNG SỐNG LẠI VÀ NGƯỜI PHỤ NỮ CÓ LÒNG MẾN – SUY TƯ VỀ TÁC PHẨM “CHRIST’S APPEARANCE TO MARY MAGDALENE AFTER THE RESURRECTION” CỦA ALEXANDER IVANOV (1835)
Tác phẩm “Christ’s Appearance to Mary Magdalene After the Resurrection” (Chúa hiện ra với Maria Mađalêna sau khi sống lại) của họa sĩ người Nga Alexander Ivanov là một trong những kiệt tác tôn giáo của thế kỷ 19. Được hoàn thành vào năm 1835, bức tranh không chỉ là một minh họa trung thành với Tin Mừng Gioan 20,11-18, mà còn là một lời mời gọi người Kitô hữu bước vào cuộc gặp gỡ sâu sắc với Đấng Phục Sinh – Đấng mà Mađalêna đã nhận ra không phải bằng lý trí, mà bằng trái tim yêu mến.
1. Chủ đề thần học – Đức tin sống động và tình yêu cá nhân với Chúa
Cảnh được Ivanov chọn vẽ là khoảnh khắc chuyển giao giữa than khóc tuyệt vọng và bừng sáng niềm tin: Maria Mađalêna, tưởng Chúa đã chết, nay bất ngờ gặp Đấng Phục Sinh. Bức tranh không chỉ diễn tả tâm tình của Maria, mà cũng là lời nhắn nhủ cho mọi tín hữu: mối tương quan với Chúa sau Phục Sinh không còn là sự hiện diện thể lý, nhưng là sự hiệp thông trong đức tin và tình yêu.
Trong bức tranh, Mađalêna đang quỳ, tay đưa ra như muốn nắm giữ Thầy – một cử chỉ vừa thể lý vừa thiêng liêng. Còn Chúa Giêsu, với dáng vẻ bình an, nhẹ nhàng lùi lại, tay đưa ra như dạy dỗ – nhưng cũng như đang ban ân sủng. Hình ảnh này thể hiện sự chuyển đổi từ niềm tin “thấy rồi tin” sang niềm tin “phúc cho ai không thấy mà tin” (Ga 20,29).
2. Bố cục và ánh sáng – Ánh sáng Phục Sinh xua tan bóng tối u sầu
Ivanov sử dụng bố cục mở, với nền cảnh là một khu vườn và ánh sáng mờ của buổi sớm mai – thời điểm phục sinh. Chúa Giêsu được đặt hơi cao hơn, như bước ra từ một chiều kích mới – chiều kích vinh quang. Ánh sáng bao quanh Ngài không chỉ là ánh sáng vật lý, mà như đến từ bên trong thân thể phục sinh.
Trái lại, Maria Mađalêna được đặt trong vùng ánh sáng yếu hơn, nhưng ánh sáng đang lan dần đến nàng. Chính điều này diễn tả hành trình đức tin: từ đêm tối của đau khổ, nhờ lòng yêu mến mà Mađalêna được dẫn vào vùng ánh sáng của niềm tin và sự sống mới.
3. Chi tiết biểu tượng – Sự tương phản giữa Thiên Chúa và con người
Chúa Giêsu trong tranh mặc áo trắng – biểu tượng của sự thánh thiện và vinh quang Phục Sinh. Đôi chân của Ngài không hoàn toàn chạm đất – như một dấu chỉ Ngài đang ở trong tình trạng vinh quang siêu nhiên, tuy vẫn giữ hình hài nhân loại.
Chiếc áo đỏ nâu của Maria tượng trưng cho tội lỗi và lòng thống hối đã được thanh luyện qua tình yêu. Maria đang trong tư thế khiêm nhường, tay đưa về phía trước như khao khát ôm lấy Chúa. Khuôn mặt nàng biểu lộ sự sửng sốt, xúc động và thổn thức – tất cả cảm xúc của một người đã mất tất cả nhưng nay được ban lại một niềm hy vọng lớn hơn sự sống. Cái tên “Maria” được Chúa gọi, như một tiếng thức tỉnh, một tiếng mời gọi cá vị – cũng là cách Thiên Chúa kêu gọi từng người chúng ta.
4. Biểu tượng và ẩn ý thần học trong các chi tiết phụ
Vườn cây phía sau là biểu tượng của “người làm vườn” – danh xưng mà Maria đã nhầm lẫn khi mới gặp Chúa (Ga 20,15). Nhưng về thần học, đó lại là hình ảnh rất đúng: Chúa Giêsu là người trồng lại sự sống sau khi con người đánh mất nơi Vườn Địa Đàng xưa.
Đường chân trời thấp và tối ở phía sau Maria nhấn mạnh chiều sâu của bóng tối đau khổ và sự mất mát mà bà vừa trải qua – nhưng đồng thời cũng tương phản với ánh sáng chói lọi bao quanh Đấng Sống Lại.
5. Suy tư đức tin – Cuộc gặp gỡ mang tính cá nhân và biến đổi
Là một Kitô hữu, khi chiêm ngắm bức tranh này, tôi không chỉ nhìn thấy một khoảnh khắc lịch sử, nhưng là một biểu tượng thiêng liêng. Mỗi người đều mang trong mình bóng tối, nước mắt, sự lạc lối như Maria Mađalêna. Nhưng điều khiến Maria trở nên nhân chứng tiên khởi của Phục Sinh không phải vì bà hoàn hảo, mà vì bà yêu mến cách chân thành và không bỏ cuộc.
Chúa Giêsu đã hiện ra đầu tiên với một người phụ nữ yếu đuối, từng sa ngã – một dấu chỉ rõ ràng rằng lòng thương xót vượt trên mọi giới hạn. Và điều ấy vẫn đang diễn ra: Chúa vẫn hiện ra trong đời ta, trong những phút chầu Thánh Thể, trong Lời Chúa, trong bí tích và trong tha nhân chỉ cần ta yêu mến và nhận ra Ngài.
Kết luận
Tác phẩm Christ’s Appearance to Mary Magdalene của Ivanov là một lời mời gọi bước vào mầu nhiệm phục sinh với tất cả tâm tình yêu mến và khát khao. Qua sự đơn sơ và biểu cảm của nhân vật, qua ánh sáng và bố cục hài hòa, bức tranh như một “lời giảng” không lời về niềm hy vọng: ai yêu mến thật lòng, người ấy sẽ gặp được Đấng hằng sống.
